Eindejaarswens

Voor alle lezers en lezeressen:

...........4 December Herdenkingsdag Sint Barbara ..........

Ing. Anne-Marie T.M. Oudejans

Ondergrondse beeltenis van Sint Barbara
Bron foto: http://www.spiegel.de/fotostrecke/buch-zechenkinder-von-david-schraven-bergmanns-biographien-fotostrecke-104784-13.html



In vele mijnbouwgebieden – ook in die van de bruinkool - is het op 4 december Sint Barbara, of zoals ze in Limburg zeggen Sinte Berbe. In vele katholieke parochies was en is het de dag van de plechtige “Barbaramissen“ en vroeger lagen op die dag de mijnbouwaktiviteiten stil en hadden de mijnwerkers een dag vrij.

4 December is echter niet de haar geboortedag maar de dag waarop herdacht wordt dat Barbara op die datum in het jaar 306 werd gemarteld en uiteindelijk werd vermoord.

De reden waarom Sint Barbara de beschermheilige is van de mijnwerkers is heeft twee redenen Eén daarvan is, omdat zij volgens de legende (tijdelijk) door een berg zou zijn opgenomen als bescherming tegen haar vader, die haar wilde vermoorden. De andere is, omdat God haar vader als straf voor de moord door een plotseling hemels vuur tot as verbrandde. Dit plotselinge dodelijke vuur werd in verband gebracht met de gevaarlijke ontploffingen en branden, die nog al eens in de mijnen voorkwamen.

Maar Sint Barbara is niet de enige patroonheilige van de mijnwerkers

Zij deelt haar reputatie in elk geval ook met, Sint Agatha, Sint Georgius en Sint Eligius


Maar eerst de legende van Sint Barbara van Nicomedie
Volgens één van de vele legendes over Sint Barbara was zij de beeldschone dochter van de rijke heidense zakenman Dioscuros en omdat ze zo mooi was, hadden vele jongemannen belangstelling voor haar. Al als jong meisje had zij zich stiekem tot het christelijk geloof bekeerd en wilde daarom maagd blijven voor God en had zij zelf daarom voor die jongens geen belangstelling. Om dezelfde reden weigerde zij ook te trouwen met een man, die haar vader voor haar had uitgezocht. Als straf voor deze weigering èn om toch de overige belangstellenden bij haar weg te houden, liet haar vader een toren bouwen met daarin twee ramen, om Barbara daarin op te sluiten. Terwijl haar vader tijdens de bouw van huis was, liet zij een derde raam in de toren maken. Toen haar vader bij thuiskomst het derde raam zag en Barbara daarnaar vroeg, gaf zij aan dat deze drie ramen moesten verwijzen naar de Heilige Drieëenheid. Haar eerdere weigering om te trouwen met daarbij haar bekering, die toen uitkwam, maakte haar vader zo kwaad, dat hij haar met zijn zwaard wilde doden. Toen hij zijn zwaard uit de schede trok, bad Barbara tot God, waarop een berg zich open spleet, haar in zich op nam en bovenaan de berg haar weer tevoorschijn bracht.

Helaas vond Dioscuros haar toch weer en hij sleepte haar aan haar haren de berg af. Na weer te zijn opgesloten bracht haar vader Barbara voor de rechter, waar zij de keuze had òf de heidense goden weer te aanbidden of haar nieuwe geloof te blijven houden. Zij koos voor het laatste waarna ze zou worden gevierendeeld. Omdat zij hierbij niet stierf werd zij vervolgens met staven en een hamer geslagen, terwijl men haar zijdes brandde. Omdat haar wonden vanzelf weer genazen , besloot de rechter vervolgens haar geheel uit te kleden en haar borsten af te snijden. Op dat moment daalde er een engel neer, die haar naakte en verwonde lichaam met een wit kleed kleedde.
Dit alles maakte haar vader zo woest, dat hij haar weer mee naar de berg nam en haar alsnog met zijn zwaard onthoofde. Toen hij weer van de berg afdaalde, viel er een groot vuur uit de hemel op hem, waardoor hij tot een klein hoopje as verbrande.

Dit alles gebeurde op de vierde december van het jaar 306



Sint Agatha
Agatha onderging rond 250 een met Barbara vergelijkbaar lot. Ook zij weigerden een huwelijk en bekeerden zich tegen de gevestigde orde in tot het Christendom
De beeldschone Agatha weigerde de minnares te worden van de landvoogd. Dit feit en omdat zij Christen was was de aanleiding voor de landvoogd om haar vreselijk te martelen. Toen Agatha bleef volharden in haar geloof liet hij haar de borsten afsnijden en doodde haar uiteindelijk door haar over brandende kolen te trekken.


Omdat op latere afbeeldingen haar borsten op een schaal werden afgebeeld en de borsten vaak voor broodjes of voor klokken werden aangezien werd zij de patroonheilige van bakkers en klokkengieters, dat later uitgebreid werd met de overige metaalarbeider en omdat de meeste metalen als erts uit de aarde werden gewonnen kwamen de mijnwerkers ook bi dit rijtje beroepen.j



Sint Georgius van Lydda (Sint Joris)

Naast de legende met de draak is er van deze Sint Joris ook nog een tweede legende:

Rond 303 waren er zware christenvervolgingen, waarbij duizenden mensen de marteldood moesten sterven. Toen de in een hoog aanzien staande ridder Georgius van Lydda of Joris dit hoorde wers hij zo verdrietig, dat hij zijn ridderkleren uit deed, al zijn bezittingen aan de armen gaf en christenkleren aan trok. Ook hem kwam dit duur te staan. Hij werd gevangen genomen en toen men merkte, dat hij zijn christelijke geloof niet afviel bogon ook voor hem een serie folteringen. De eerste dag werd zijn lichaam met krammen bewerkt, waarna zijn zijden met fakkels net zo lang gebrand werden, dat zijn ingewanden te zien kwamen. En of dat nog niet genoeg was, wreven ze zijn wonden met zout in. Toen de volgende dag zag, dat Joris door God geheel genezen was, gaven ze hem een beker gif te drinken, wat ook niets uithaalde.
De derde dag werd Joris op een wiel gebonden, waaraan messen zaten, die aan twee kanten sneden. Toen het wiel meteen al brak, lieten ze hem in een ketel kokend lood zakken, waarin hij met Gods hulp in ging zitten alsof het een heerlijk bad was

Uiteindelijk werd Joris door de gehele stad gesleept en onthoofd, waarna de machthebbers zelf – net als bij Barbara, door een plotseling hevig alles verzengend vuur uit de hemel totaal verbrand werden.

Net als bij Barbara werd het plotselinge dodelijke vuur werd in verband gebracht met de gevaarlijke ontploffingen en branden, die nog al eens in de mijnen voorkwamen. Anders dan bij Barbara was er overigens in het geval van Joris geen berg, die hem opnam



Het verhaal van Sint Eligius verloopt heel anders
Eligius werd rond 590 geboren in het plaatsje Chaptelat bij Limoges, waar hij begon als hoefsmid. .

In die tijd had hij een wel heel bijzondere knecht. Elke keer als hij een paard beslog deed hij dat door de komplete voet van het dier af te hakken. Op zijn gemak besloeg hij dan de hoef met het hoefijzer om daarna de voet gewoon weer aan het bloedende been van het paard te maken. Al die tijd gaf het paard dan geen kik en stapte vrolijk en wel weer de hoefsmederij weer uit.


Na zijn periode als hoefsmid, werd hij edelsmid. Op een gegeven moment kreeg hij van de koning een hoeveelheid goud met de opdracht om hiervan een kroon te maken. De hoeveelheid goud was ruim voldoende om er twee van te maken. Omdat hij de rest van het goud ook weer aan de koning terug gaf, werd hij aan het hof aangesteld als muntmeester

Op een gegeven moment nam hij ontslag aan het hof, stichtte een klooster en liet zich tot priester wijden. Met klooster gaf hij grote sommen geld uit aan de armen en aan het vrijkopen van slaven Daarnaast bekeerde hij velen tot het christendom.
In de Eligius’ knecht uit de tijd van zijn hoefsmidschap, zag men Christus zelf, die Eligius op deze manier leerde, hoe hij allerlei heidense ongezonde elementen kan afhakken, verbeteren of genezen en deze elementen op een of andere manier weer in het grote geheel terug kon aanbrengen. Voor al zijn werkzaamheden, die met de nodige wonderen gepaard ging, is Eligius later heilig verklaard.

Vanwege zijn eerder werk als hoefsmid werd Eligius de beschermheilige van iedereen, die met een hamer werkt, dus ook van de mijnwerkers